Darmowa dostawa od 150,00 zł
Bezpieczne zakupy
Idosell security badge

5 najczęstszych zmian skórnych u dzieci, które spędzają sen z powiek młodym rodzicom

2021-03-29

Zuzanna Nosińska - magister położnictwa, edukator laktacyjny. Na co dzień pracuje w Szpitalu Specjalistycznym na oddziale neonatologicznym oraz w Poradni kobiecej. Od pewnego czasu wspiera młodych rodziców jako położna środowiskowa. Prowadzi indywidualne edukacje przedporodowe w zakresie pielęgnacji noworodka oraz laktacji (również on-line).

 

W pierwszych miesiącach po porodzie, na skórze ciała dziecka często pojawiają się rozmaite zmiany. Warto mieć na uwadze, że mało który wyprysk powstaje w wyniku uczulenia. Po zapoznaniu się z tym wpisem o najczęstszych zmianach skórnych dowiesz się, tak jak większość rodziców pociech, którymi się opiekuję po porodzie, jak sobie z nimi radzić. Dzięki temu, będziesz mogła spać spokojniej. Oczywiste jest, że panika wcale nie pomoże. W pierwszej kolejności należy podejść spokojnie do tematu wszelakich zmian skórnych maluszka oraz jej pielęgnacji. Zacznijmy więc od początku! :)

 

NOWORODKOWY RUMIEŃ TOKSYCZNY

 

Co to takiego noworodkowy rumień toksyczny?

Jest łagodną chorobą, zaliczaną do grupy głównych zmian zachodzących w organizmie noworodka. Ten stan jest przejściowy i przystosowuje dziecko do życia poza łonem matki. Według specjalistycznej literatury, rumień obecny jest nawet u 70% donoszonych noworodków. Zmiany rzadko obserwowane są u dzieci z masą urodzeniową poniżej 2500g oraz u tych, które przyszły na świat przedwcześnie. 

 

Kiedy, gdzie i czemu powstaje noworodkowy rumień toksyczny?

Rumień toksyczny u większości dzieci pojawia się w ciągu pierwszych 48 godzin poza brzuchem mamy. Zmiany można zaobserwować na skórze całego ciała noworodka. 

Do tej pory nie udało się ustalić konkretnej przyczyny występowania zmian na ciele. Jedna z hipotez mówi o nadwrażliwości powstałej przez matczyne limfocyty, które przechodzą przez łożysko w okresie przedporodowym lub w czasie jego trwania. Innymi przyczynami mogą być  także immunologiczne reakcje skóry na egzotoksyny lub niedojrzałość układu pokarmowego.

 

Jak wyglądają zmiany skórne i czy są bolesne?

Rumień przybiera formę czerwono-różowych plam z przebijającymi krostkami, grudkami lub pęcherzykami, a czasem pojawiają się nawet zmiany obrzękowe. Wykwity często znikają po 1-2 dniach i pojawiają się w innym miejscu. Zmiany obecne na skórze nie sprawiają dziecku bólu.

 

Jak leczyć i pielęgnować noworodka z rumieniem toksycznym? 

Wykwity nie wymagają dodatkowego leczenia i z reguły ustępują samoistnie nawet w ciągu jednego tygodnia. Skóra dziecka ze zmianami nie wymaga innego traktowania niż skóra noworodka, u którego rumień nie wystąpił. Jednak ważne jest prawidłowe pielęgnowanie małego człowieka. Kąpiel  powinna być kilkuminutowa, żeby nie doprowadzić do wychłodzenia organizmu malucha. Może odbywać się codziennie lub co drugi dzień. Najlepsza temperatura wody dla dziecka to około 36-37 °C. Kosmetyk myjący powinien być odpowiedni dla malucha od pierwszego dnia życia i mieć naturalny, krótki skład. Przykładowo, doskonale sprawdzi się AZETA BIO płyn 2 w 1 do mycia ciała i szampon do włosów dla dzieci

Noworodka z rumieniem toksycznym można kąpać w krochmalu. Przepis na kąpiel dziecka w krochmalu jest bardzo prosty. Wystarczy do dwóch szklanek wody wsypać 2 łyżki stołowe mąki ziemniaczanej, wlać ten stworzony roztwór do około 5/6 litrów wrzącej wody i odczekać aż przestygnie do 36-37°C. 

 

TRĄDZIK NOWORODKOWY I TRĄDZIK NIEMOWLĘCY

 

Co to jest trądzik noworodkowy i kiedy powstaje?

Trądzik noworodkowy i trądzik niemowlęcy mają zazwyczaj łagodny przebieg. Boryka się z nimi aż co piąty maluch, a według badaczy częściej występują one u chłopców. Zazwyczaj wykwity skórne pojawiają się 3-4 tygodnie po porodzie, więc taki trądzik nazywany jest noworodkowym. Natomiast z trądzikiem niemowlęcym mamy do czynienia, jeżeli zmiany wystąpią po ukończeniu przez dziecko 4 tygodni.

 

Czemu u dziecka powstaje trądzik noworodkowy i trądzik niemowlęcy?

Za powstawanie trądziku najczęściej odpowiedzialne są hormony (androgeny),  które są w trakcie ciąży przekazywane przez łożysko, po porodzie wydzielane przez malucha, a także dostarczane do organizmu dziecka z mlekiem matki. Znaczenie w powstawaniu zmian może mieć również fizjologicznie zwiększone wydzielanie łoju u dziecka w pierwszych miesiącach życia oraz nadmierne pielęgnowanie malucha produktami do tego przeznaczonymi (zwłaszcza zawierającymi oleje mineralne). 

 

Jak wyglądają i gdzie występują zmiany? 

Trądzik może mieć postać zapalną (grudki i krostki) oraz postać niezapalną (zaskórniki). Zmiany występują symetrycznie na skórze twarzy – najczęściej na czole, policzkach i brodzie. Czasem na karku, szyi, klatce piersiowej oraz owłosionej skórze głowy.

 

Jak leczyć oraz pielęgnować dziecko z trądzikiem noworodkowym i trądzikiem niemowlęcym? 

Zmiany trądzikowe nie wyglądają estetycznie, jednak w większości przypadków nie wymagają leczenia dermatologicznego i samoistnie znikają do 12 tygodni po wystąpieniu. 

Ważna jest prawidłowa pielęgnacja malucha, aby nie pogorszyć stanu skóry i nie nasilić trądziku. Należy stosować kosmetyki, które nie zawierają substancji oleistych oraz olejów mineralnych. Noworodka powinno się kąpać w delikatnych płynach przeznaczonych dla maluszków od pierwszych dni życia. Jak już wspominałam, odpowiedni będzie płyn 2 w 1 do mycia ciała i szampon do włosów dla dzieci AZETA BIO, ale także może się sprawdzić krochmal. 

Skóra małego człowieka powinna być sucha i utrzymana w czystości. Jest to istotne również w okolicy ust, dlatego warto przemywać buzię dziecka wodą po każdym karmieniu. Nasilenie zmian można zaobserwować w upalny dzień, dlatego tak ważne jest odpowiednie ubieranie i nie przegrzewanie organizmu maluszka, a także stosowanie delikatnych płynów i proszków do prania ubranek. 

 

CIEMIENIUCHA (CZEPIEC KOŁYSKOWY)

 

Co to takiego jest, jak się objawia i ile trwa ciemieniucha?

Ciemieniucha (czepiec kołyskowy) to łagodna postać łojotokowego zapalenia skóry, zlokalizowana głównie na owłosionej części skóry głowy, rzadko brwiach. Jest dość uciążliwym schorzeniem. Charakteryzuje się występowaniem nieestetycznych, tłustawych i szarożółtych strupków czy łusek na skórze dziecka. Najczęściej pojawia się u maluchów między 3 a 5 miesiącem życia i mija około pierwszego roku.

 

Dlaczego powstaje?

Przypuszcza się, że przyczyną powstawania czepca kołyskowego jest nadmierna produkcja sebum przez niedojrzałe gruczoły łojowe, a jego wytwarzanie pobudzane jest przez matczyne hormony. Według innych źródeł, za powstawanie ciemieniuch odpowiedzialna jest infekcja grzybicza.

 

Czy ciemieniucha powoduje ból?

W większości przypadków ciemieniucha nie powoduje u dziecka dyskomfortu ani dolegliwości bólowych.

 

Jak się pozbyć czepca kołyskowego?

W większości przypadków ciemieniucha nie wymaga interwencji dermatologicznej, jednak cięższy lub rozległy przebieg warto skonsultować z lekarzem. W pierwszej kolejności zmiany należy dobrze nawilżyć oraz natłuścić skórę zajętą przez ciemieniuchę. Można na pół godziny zastosować preparat przeznaczony do tego problemu. Idealnie sprawdzi się organiczna oliwka na ciemieniuchę AZETA BIO. Po zmiękczeniu należy delikatnie usunąć łuski przy pomocy szczoteczki  z miękki włosiem lub pieluszki tetrowej. Potem wystarczy umyć dziecku głowę przy pomocy odpowiedniego szamponu dla dzieci. Dodatkowo można dodać do niego krople olejku z drzewa herbacianego, który ma działanie odkażające. Należy unikać przegrzewania dziecka, bo pot może nasilić ciemieniuchę. Pamiętajmy, że im szybciej zareagujemy, tym lepiej, a regularność jest bardzo istotna.

 

POTÓWKI

 

Co to takiego potówki i jak powstają?

Potówki to zmiany na skórze dziecka powstałe w wyniku przegrzania spowodowanego nadmiernym poceniem się, z równoczesnym utrudnionym wydzielaniem potu. 

Aż 40% dzieci na początku boryka się potówkami. Mogą pojawić się na skórze dziecka oraz dorosłego. Potówki dzieli się na kilka rodzajów, a do dwóch najczęściej występujących typów zalicza się potówki zwykłe oraz potówki czerwone.

 

Potówki zwykłe

Najczęściej pojawiają się na owłosionej skórze głowy dziecka, tułowiu, pośladkach oraz twarzy i szyi. Są najbardziej powierzchowne. Zmiany potówki zwykłej rozwijają się w ciągu 12-14 godzin i są to 1-2 mm przezroczyste pęcherzyki.

 

Potówki czerwone

Występują na owłosionej skórze głowy, szyi oraz tułowiu. Lokalizują się również na częściach ciała takich jak pachwiny, kark, pod kolanami, w dole pachowym oraz w miejscach, które szczególnie narażone są na ucisk. Często powstają przez stosowanie zbyt dużej ilości oliwki w pielęgnacji dziecka. Charakterystyczne dla tego rodzaju potówek jest zatkanie przewodu wyprowadzającego pot w głębszych warstwach naskórka. Zmiana potówki czerwonej, w odróżnieniu do potówki zwykłej, nie jest pęcherzykiem, a ma postać czerwonej krosty. 

 

Jak pielęgnować dziecko, u którego występują potówki?

Na skórę z potówkami można zastosować kosmetyk regulujący wydzielanie potu oraz chroniący skórę przed bakteriami. Do tego celu dobrze sprawdzi się preparat AZETA BIO organiczna emulsja na potówki. Noworodka należy kąpać raz dziennie w produktach przeznaczonych dla dzieci od pierwszych dni życia. Do tego celu odpowiednie będą płyn 2 w 1 do mycia ciała i szampon do włosów dla dzieci AZETA BIO oraz organiczna skrobia ryżowa AZETA BIO, która złagodzi powstałe zmiany oraz nawilży skórę. W ciągu dnia zaleca się przemycie skóry dziecka przegotowaną wodą i osuszenie jej. Nie należy natłuszczać zmian. 

Ważne jest wyeliminowanie powodów powstawania potówek, dzięki czemu bardzo szybko pozbędziemy się problemu. W łatwy sposób jesteśmy w stanie sami usunąć przyczyny. Wystarczy ubierać malucha w ubranka z materiałów naturalny i oddychających. Nie przesadzajmy z warstwami ubranek. Temperatura w pomieszczeniu, w którym znajduje się dziecko, powinna wynosić 20-22°C i miejsce to powinno być wietrzone. Jeżeli za oknem żar leje się z nieba, to prawdopodobnie nie jesteśmy w stanie całkowicie zapobiec powstawaniu potówek, ale możemy ograniczyć ich ilość. Dlatego ubierzmy dziecko w jasne wdzianko oraz zadbajmy o częstą zmianę pozycji dziecka. Pod żadnym pozorem nie zakrywajmy pieluszkami budek wózków oraz  nosidełek. Dzięki przestrzeganiu tych kilku zasad, potówki nie będą już męczyć naszego maluszka.

 

ODPARZENIA SKÓRY

 

Czy skóra małego dziecka różni się od skóry dorosłego?

W porównaniu do skóry dorosłego, skóra niemowląt jest o kilka warstw cieńsza, a także posiada mniej włókien elastynowych oraz kolagenowych. Jest wrażliwsza, a jej pH zbliżone jest do neutralnego, dlatego łatwiej ulega uszkodzeniom. W budowie płaszcza hydrolipidowego dominuje cholesterol, który wpływa na gorsze wiązanie wody, a co za tym idzie, występuje większe prawdopodobieństwo przesuszenia skóry.

 

Jak wyglądają zmiany, gdzie powstają i czy są bolesne? 

Odparzenie jest to zaczerwienienie skóry zlokalizowane w tych miejscach, gdzie skóra małego dziecka ma kontakt z pieluchą. Są to pośladki, pachwiny, srom. Niestety obecność zmian skórnych objawia się u dziecka swędzeniem, pieczeniem oraz bólem. Każdy kontakt z czynnikiem drażniącym zwiększa dyskomfort u malucha.

 

Dlaczego i jak często powstają odparzenia skóry?

Odparzenie głównie powstaje przez bezpośredni kontakt skóry z substancjami drażniącymi z moczu i stolca, a także z wilgocią z długo niezmienianej pieluchy. Podrażnienie skóry może powstać przez ocieranie się suchej pieluszki o skórę malucha lub alergeny zawarte w produktach do pielęgnacji. Specjaliści uważają, że większość dzieci do 2 roku życia boryka się z odparzeniami.

 

Jak leczyć i pielęgnować noworodka z odparzeniami?

W pierwszej kolejności przy leczeniu odparzeń konieczne jest ograniczenie działania czynników podrażniających skórę. Bardzo ważna jest częsta zmiana zabrudzonych pieluch. Dodatkowo warto zwrócić uwagę aby pieluszki były dobrej jakości i w swoim składzie zawierały jak najmniej substancji potencjalnie drażniących. 

Odparzoną skórę niemowlaka można przemywać wacikiem nasączonym wodą z delikatnym płynem do mycia od pierwszych dni życia malucha oraz dokładnie ją osuszać. Jednocześnie warto pamiętać, aby nie pocierać delikatnej skóry podczas wycierania, ponieważ może to powodować dyskomfort. 

Warto unikać jednorazowych nasączonych chusteczek, ponieważ substancje w nich zawarte mogą zaostrzyć podrażnienia. Używajmy ich tylko wtedy, kiedy faktycznie nie mamy dostępu do wody. 

Po oczyszczeniu skóry, warto zastosować preparaty do smarowania zawierające witaminy A, D, E, lanolinę, alantoinę lub małe ilości cynku. Dobrze sprawdzi się organiczny krem do pupy przeciw odparzeniom AZETA BIO. Stosowanie pudrów i zasypek dla dzieci powinno się ograniczyć do minimum, ponieważ te produkty w połączeniu z wilgocią zbrylają się i mogą pogorszyć stan skóry. Istotne w pielęgnacji odparzonej skóry jest wietrzenie jej przynajmniej 3 razy dziennie po 10 minut. Jeżeli zastosujemy się do wszystkich powyższych wskazówek, a stan skóry malucha nie ulegnie poprawie, należy zgłosić się do lekarza. 

 

Literatura:

Bień A., Iwanowicz-Palus G., Edukacja Przedporodowa. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2020.

Burkhart C.N., Morrell D.S. Praktyczna dermatologia dziecięca. Czelej, Warszawa 2014. 

Czarnecka-Operacz M., Sadowska-Przytocka A., Klasyczne zmiany skórne u noworodków jako trudny problem w codziennej praktyce klinicznej. Pediatria po Dyplomie 2017, nr 1.

https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/skora/74472,tradzik-noworodkowy-i-niemowlecy (4.03.2021)

https://skndermatologia.wum.edu.pl/sites/skndermatologia.wum.edu.pl/files/wybrane_dermatozy_okresu_noworodkowego_3.pdf (4.03.2021)

https://www.mp.pl/pacjent/pediatria/choroby/skora/61801,pieluszkowe-zapalenie-skory (18.03.2021)

Królak-Olejnik B. Neonatologia. Wydawnictwo UM, Wrocław 2016. 

Łosik M., Pieluszkowe zapalenie skóry i inne odparzenia u niemowląt. Postępy Neontologii 2018, nr 2.

Mempel M., Schnopp C., Trądzik zwyczajny u dzieci i młodzieży. Dermatologia po Dyplomie 2012, nr 2.

Trotter S. Pielęgnacja skóry noworodka. W: Lumsden H., Holmes D. (red.): Noworodek i jego rodzina. Praktyka położnicza. Wydawnictwo Lekarskie PZWL, Warszawa 2012.

 

Polecane

pixel